Het afgelopen jaar ben ik halverwege het jaar begonnen aan een enkele boomspiegel om deze te verfraaien met een assortiment aan kruidachtige planten. Voor dit jaar ben ik op een vroeger moment rondom vijf bomen in mijn directe woonomgeving aan de slag gegaan. De bodem is minder hard en droog om te bewerken dan later van het jaar het geval zal zijn als de bomen zijn uitgelopen. Veel regenwater drupt langs de reikwijdte van de kroon naar beneden en weinig water bereiken de planten rondom de voet van de boom. Bovendien legt een boom beslag op veel van de aanwezige water en voedingsstoffen in de bodem. De smalle kronen van deze opgekroonde coniferen vangen echter minder zonlicht weg dan onder veel loofbomen het geval zou zijn geweest. 

Het aanwezige gras heb ik weg gestoken en de enkele kruiden die er tussen zichtbaar waren heb ik gepoogd terug te planten. Mijn eigen boomspiegel heb ik ongemoeid gelaten en wil ik nog verder gaan uitbreidden in omvang. Deze is zo op het oog aardig begroeid geraakt in 2022 en vormt een goede basis. We zullen gedurende het eerste kwartaal van 2023 kunnen zien wat het tot zover heeft weten te overleven.

Tijdens de oppervlakkig uitgevoerde grondwerkzaamheden om schade aan de boomwortels tot een minimum te beperken kwam ik weinig voor het oog zichtbaar bodemleven tegen. Tijdens het losschudden van de graszoden om zoveel mogelijk grond achter te laten kwamen er een paar regenwormen en een larve uitvallen. Slechts een enkel insect die zich tussen het gras had genesteld om de winter te overleven zocht een goed heenkomen en dat verwonderde me enigszins. Ik had verwacht meer dierlijk leven aan te treffen dat bescherming had gezocht tegen de koude dan een lieveheersbeestje. Het was echter al verdwenen voor ik er een foto van had kunnen nemen. 

De komende dagen kan de blootgelegde grond drogen en hoop ik er de achtergebleven grassen uit te kunnen pikken. Ik beschouw deze als concurrenten voor de kruiden die zich in de boomspiegels moeten vestigen. Een aantal van deze kruidachtigen zal ik planten, maar het afgelopen najaar heb ik ook wat zaden in de buitenruimte verzameld, waarvan ik hoop dat ze kort na het inzaaien zullen gaan ontkiemen. Het is iets waar ik afgelopen jaar nog geen ervaring in boomspiegels mee heb opgedaan. De kruidachtige planten zijn in 2022 met wisselend succes aangeslagen in de aangeplante boomspiegel. De omstandigheden voor de planten zijn er zwaar en voorbereidingen slechts minimaal. Ik blijf er namelijk voor kiezen om de grond niet op te hogen rondom de stam, omdat de huidmondjes van de boom verstopt kunnen raken met grond en ik er deze mee zal benadelen. De beschikbare ruimte tussen de boomwortels is soms beperkt en slechts weinig ervan kan worden losgemaakt, waardoor de wortels van nieuwe planten meer moeite zullen moeten doen om dieper in de grond door te dringen. Een aantal soorten die het vorig jaar niet hebben gered zal ik dit jaar niet toepassen en vormen helaas een onderdeel van de les die ik moest leren. 

De laan van bomen was al vanaf 2007 een feit en vanaf 2022 wordt er niet meer rondom de bomen onderhoud gepleegd. Dit jaar ontstaat er verspreid over verscheidene maanden een korte laan van kruidenrijke boomspiegels te midden van rijen boomspiegels waarin grassen de ruime overhand hebben. Tijdens de startende werkzaamheden was er ook wat interactie met passerende voetgangers over waar ik mee bezig was. Verscheidene mensen hadden zich namelijk in gedachten al afgevraagd wie die ene boomspiegel het afgelopen jaar toch had aangelegd en onderhouden en nu zagen ze de 'dader' daarvan aan het werk. Het maakte echter wel meteen duidelijk waar ik naar streefde en het waren louter positieve reacties. Vanaf de balkons kwamen er van de overige bewoners van het appartementencomplex vragen of ik ook met de rest van de boomspiegels aan de slag zou gaan. 

Het veld met bollen wordt rond 10 februari steeds duidelijker zichtbaar. De groene bladeren en stelen worden donkerder van kleur en steken beter zichtbaar af tegen het gazon. Hier zal de gazonmaaier voor een lange tijd niet meer komen tot de Narcissen bovengronds zijn afgestorven en de bollen ondergronds voldoende reserves hebben opgebouwd om de tijd tot het begin van 2024 te overbruggen. Een aantal Narcissen zijn opgekomen in een paar van de ontstane boomspiegels en zorgt op deze wijze voor een tijdelijke verbinding.

Om de boomspiegels het jaarrond aantrekkelijk te maken voor bezoekende insecten is het van belang dat er vrijwel tussen elke maand verschillen zijn te zien en het de natuur iets anders heeft te bieden. Om hier beter op in te spelen heb ik de reeds aanwezige Narcissen in de omgeving met twee soorten sneeuwklokjes uitgebreid. Ik heb het voornemen om deze bolgewassen om en om in de boomspiegels te planten om ook voorbijgangers een visuele variatie te bieden. Deze vroegbloeiende bollen zijn een eerste stap om het voornemen te realiseren gedurende het hele jaar de boomspiegels een metamorfose te laten ondergaan.

Een tussenstand zoals ik de boomspiegels heb achtergelaten na de plantwerkzaamheden van 9 tot en met 11 februari. Er rondom foto's van maken heeft voor de meerderheid van de boomspiegels nog weinig zin, omdat er veel grond ervan nog braak ligt en er nog meer planten in komen te staan. Daarom beperk ik het tot de toegepaste soorten waarvan ik geprobeerd heb de juiste naam erbij te vinden. Helaas kan ik daarbij geen fouten uitsluiten. 

Alliaria petiolata (look zonder look)

Voor elke regel geldt een uitzondering en dat is ook het geval met de boomspiegel van 2022. Hiervan heb ik wel rondom opnamen gemaakt. Deze heb ik voor dit jaar groter gemaakt en met een paar soorten planten uitgebreid. De rest is in afwachting van wat er nog gaat opkomen, omdat de maand februari eenvoudig te vroeg is om hier al een oordeel over te kunnen vellen.

Lamium purpureum (paarse dovenetel)

Regelmatige regenval heeft er de dagen daarop in belangrijke mate aan bijgedragen dat ik tot zover nog geen uitval heb geconstateerd. 

Gedurende de avond van 25 februari is het fietspad nog vanwege verwachtte gladheid gestrooid, maar de dag erop was het prachtig weer. Helaas zagen de gewone sneeuwklokjes er wat slapjes uit die ik de vorige dag had geplant. Ik ben hierbij verder gegaan dan de zes bomen waar ik eerder rondom mee aan de slag ben gegaan om de boomspiegels kruidenrijker te maken. Er is nu een zigzag patroon ontstaan van bomen met er om heen kleine pollen Galanthus nivalus voor het appartementencomplex. De overige bomen heb ik ongemoeid gelaten. Hiermee heb ik voor me zelf geen grens aangegeven met tot hoever ik wil gaan met het plantrijker maken van boomspiegels de komende jaren. Dat laatste hangt af van hoeveel tijd ik eraan wil gaan besteden. Helaas moest ik ondertussen ook wat schade repareren van gravende dieren en lagen er op het gazon geworpen kruidachtige planten en zelfs bollen te verdrogen. Ik hoop dat deze het alsnog gaan redden. 

Aan de voet van de stam constateerde ik bij de laatste boom in het laantje waar ik bollen heb geplant een geel gekleurde paddenstoel. Het ging geheel verborgen achter het gras. Ik weet niet of deze schadelijk is voor de boom en zal hiervan het bomenteam van de gemeente verwittigen. De medewerkers ervan beschikken over de kennis om te kunnen bepalen of het vruchtlichaam van een voor de boom schadelijke of onschadelijke schimmel is.

Hieronder opnamen van de uitbreiding van na 11 februari aangeplante plantensoorten. De bomen aan de kant van de parkeerplaatsen zijn oppervlakkiger beworteld dan de bomen in de gazons ben ik inmiddels wel achter gekomen. Voorzichtig tastend met mijn plantschepje kwam ik vaak niet dieper dan een paar centimeter. Het maakt de uitdaging om er een plantenrijke boomspiegel van te maken een stuk groter. Ik verwacht hier meer gaan te bereiken door middel van zaaien en dan kan ik de boomwortels ongemoeid laten.

Rondom een aantal palen met verkeersborden en lantaarnpalen in de nabijheid van mijn woning heb ik nu ook bollen geplant. De inmiddels uitgebloeide sneeuwklokjes zien er minder aantrekkelijk uit dan deze een paar weken geleden zouden zijn geweest, maar het geeft mij een mooi vooruitzicht richting 2024. Ik verwacht dat de bladeren ervan al geel zullen gaan kleuren tegen de tijd dat er rondom de obstakels in het gazon wordt gemaaid met bosmaaiers.

De prachtige dag met veel zonneschijn werd gedurende de avond afgesloten met een regenbui. De eerste regendruppels begonnen kort na het aangaan van de lantaarnpalen om 19:00 te vallen. Hier ben ik persoonlijk heel blij mee, omdat het de kans van overleven voor de vandaag gezette planten aanzienlijk vergroot. Het gaf me ook meteen een kans om het resultaat te zien van de apparaten waarmee ik deze avond een paar opnamen heb gemaakt. De foto links heb ik gemaakt met een mobiele telefoon en de foto rechts heb ik gemaakt met een fototoestel.

De Malus begint vanaf 4 april zijn pracht te verliezen. 

Het bollenveld waarop ik uit kijk heeft halverwege april de meerderheid van zijn bloemen verloren. De bollen kunnen zich nu volledig gaan richten op het opbouwen van een reserve voor de maanden dat het geheel ondergronds zal doorbrengen en daarvoor is het noodzakelijk om de planten ongemoeid worden gelaten. Pas als de bladeren zijn vergeeld worden ze gemaaid. Gedurende deze dagen verschuift de aandacht steeds meer naar de boomspiegels. De ontwikkeling die hier plaats vindt wordt langzaam beter zichtbaar. De groeiende planten eisen meer ruimte op waardoor er minder grond zichtbaar wordt. 

Ik ben tevreden met het tot zover bereikte resultaat. Groene en bonte bladeren in allerlei vormen met gladde of getande randen. Ronde tot vierkante stengels. Gele, paarse en blauwe bloemetjes. Als je langdurig kijkt dan zie je het er allemaal in terug en nog veel meer. Het stimuleert ook als ik kijk hoe hard de planten groeien in de aangeplante boomspiegel van afgelopen jaar. Waar ik minder zicht op heb is of deze kleine oases rondom de bomen ook meer insecten of ander dierlijk leven aantrekken dan bij de overige boomspiegels in het laantje het geval is. Het onderhoud beperk ik tot het uittrekken van grassen en straks komt daar ook het verwijderen van door mij als ongewenste soorten beschouwde planten bij. Deze kunnen meegekomen zijn met de planten die ik heb uitgestoken, uitwerpselen van vogels of uit neer gevallen zaad voort gekomen zijn. Het is nu hopen dat de bestuurders van de maaimachines afstand weten te bewaren. 

De volgende dag heeft een groter dier het kleine kadaver gevonden en op het gazon van de veren ontdaan voor het zich eraan te goed deed. Wat ik me had voorgesteld van hoe het zou verlopen kwam helemaal niets terecht. Twee dagen nadat ik de vogel had neergelegd is er een grasmachine over heen gereden en was er geen spoor meer van te bekennen. 

De bestuurder van de maaimachine is de bomen dichter genaderd dan ik wens voor de toekomst. Diverse planten zijn afgemaaid, beschadigd geraakt of plat gereden. Ik hoop dat de planten zich snel zullen herstellen en ze de kans krijgen om verder ongestoord uit te groeien. Op diverse plekken waar de boomwortels zich vlak onder de grond bevinden zie ik de eerder neer gegooide zaden ontkiemen. De regelmatige regelval geeft deze planten een goede start. Een nadeel is echter wel dat deze planten zich voornamelijk aan de rand van de boomspiegel bevinden.  

Een nieuwe opname van 23 april onthuld deels hoe groen de bomen al beginnen te worden.

De uitgebloeide bloemen van de bollen zijn in de maand mei vrijwel geheel tussen de opkomende kruidachtige planten en grassen verdwenen. Een groene corridor waardoor kleine dieren zich vrij en ongezien kunnen bewegen. 

De afwisseling tussen zon en regen heeft de beplanting in de boomspiegels goed gedaan. De groei in de boomspiegel van 2022 is formidabel geweest en schept verwachtingen voor volgend jaar als het op deze wijze de ontwikkeling van de planten in de overige boomspiegels zich voort zet. De planten hebben dan tijd gekregen om te wortelen en kunnen in het voorjaar van 2024 goed van start gaan.

Na het afsterven van de bolgewassen heb ik de boomspiegels met een grasschaar vrij geknipt. Voor het zware materiaal arriveert wil ik voorkomen dat er meer gemaaid wordt dan in mijn beleving noodzakelijk is. De aannemers met de bosmaaiers die vooruit werkten liepen lieten deze boomspiegels dan ook met rust. De zwaardere machines bleven er vandaan. Rondom de overige boomspiegels werd er aanzienlijk meer gemaaid en veel dichter naar de stam van de boom, echter zonder zichtbare beschadigingen te veroorzaken. Voor de wortels onder de grond is deze plotse belasting van zware machines minder bevorderlijk voor het welzijn van de Metasequoia glyptostroboides (Chinese moerascypres). Een zorgpuntje waar vaak te weinig aandacht aan wordt besteed. 

De weersverwachting voor 9 september was goed en de zaterdag had een mistige start. De afgelopen maanden is het gazon weer strak gemaaid en de zes boomspiegels springen er zelfs van een afstand uit. Een meerderheid van de planten zijn inmiddels uitgebloeid en hebben zaad gevormd. Tijdens droge perioden heb ik de planten op onregelmatige momenten van water voorzien. 

De enige boomspiegel waarbij de bodem niet geheel is bedekt met planten zonder een onnatuurlijke oorzaak. De grond rondom de stam loopt af en dat heeft het regenwater ervan weerhouden geleidelijk in de bodem weg te zakken om door de wortels opgenomen te worden. De omstandigheden hier zijn zwaar voor de beplanting. Ik heb er echter goede hoop op als eenmaal de beplanting is aangeslagen deze beter in staat is om het neergevallen vocht langer vast te houden om het een kans te geven in de grond te trekken. Ik vermoed dat een ruime meerderheid van de zaden met het regenwater de straat is opgespoeld.

Een boomspiegel met meer ruimte om zich heen voor de planten om uit te groeien. De grasmaaier heeft hier jammer genoeg een belangrijke rol gespeelt bij het onderdrukken van deze groei. Het is de boom dichter genaderd dan nodig lijkt, maar het liet tegelijk steeds weer een strak gazon achter. Voor de kruidachtige planten was het daardoor onnodig zwaar. Waar het ongemoeid werd gelaten groeide het onstuimig uit, waardoor ik overtuigd ben dat het resultaat anders en veel weelderiger had kunnen zijn. Zonder last te veroorzaken voor uitstappende chauffeurs en passagiers op de parkeerplaatsen aan weerskanten van het vak. Het maaien heeft er helaas ook toe geleid dat een aantal soorten zijn verdwenen. De zaailingen maakten geen schijn van kans tegen deze mechanische vijand. Een gevolg daarvan is dat ik daardoor niet heb kunnen leren welke planten beter geschikt zijn om in de nabijheid van een boom te planten dan andere kruidachtigen. Ik ga namelijk niet altijd af wat ik over dit onderwerp op het internet vindt, omdat ik in de natuur soms voorbeelden waarneem waarbij het wel mogelijk is met soorten die hiervoor niet worden aangeraden. 

Deze locatie leent zich voor een rijkelijk begroeide boomspiegel. Op dit moment kost het diverse soorten moeite om zich te handhaven vanwege het frequente bezoek van de grasmaaier. 

In het gazon is er ruim baan voor de grasmachine om de boomspiegels elke vorm en omvang te geven en ondervindt de chauffeur alleen last van obstakels zoals lantaarnpalen, borden, etc. Aan de gehalveerde planten en platgereden kruidachtigen kan je de pogingen zien om dichtbij de boom te komen.